Het is al jaren een onuitputtelijke bron voor grappen over Berlijn: het nieuwe vliegveld Berlijn Brandenburg, in het kort BER. Eerste openingsdatum was in 2011, maar de opening werd keer op keer uitgesteld. Nu, ruim negen jaar later dan gepland en miljarden euro’s aan extra kosten later, is het dan toch echt gebeurd. Op 31 oktober ging BER eindelijk open, maar wel met een torenhoge schuld en veel minder reizigers dan gepland.
Een open wond
“Wat hebben de Berlijnse luchthaven en Mars gemeen? Pas over dertig jaar zullen er de eerste mensen landen.” Een open wond, zo kun je het Berlijnse vliegveld het best omschrijven. Een wond waar Duitse grappenmakers maar al te graag in wrijven.
Waarom het zo lang heeft geduurd? Een opeenstapeling van blunders en schandalen. Een van de grootste blunders werd net voor het eerste geplande openingsfeest in 2012 ontdekt: de brandinstallatie werkte niet. Bij brand zou de rook door ondergrondse gangen moeten worden afgevoerd, maar dat bleek niet te werken. Ook de automatische deuren gingen niet open en de kabels lagen verkeerd. Tienduizenden kilometers aan kabel moesten worden verlegd en vervangen. De installatie werd intern tot ‘het monster’ omgedoopt.
Achterhaald nog voor afronding
Omdat de bouw zoveel langer duurde dan gepland, moesten sommige zaken al vervangen worden voordat ze in gebruik waren genomen. BER kreeg van het tijdschrift Der Spiegel de onflatteuze bijnaam ‘nieuwbouwruïne’. En ook nu is zeker niet alles op het vliegveld ‘van deze tijd’. Zo draaien sommige besturingssystemen nog op Windows XP, software die al jaren niet meer wordt ondersteund en zijn bijvoorbeeld de informatieschermen naar de huidige maatstaven veel te klein.
Groter en groter, toen kwam Corona
Tijdens de bouw van BER werden de plannen steeds aangepast. Het vliegveld moest groter en groter worden, om de steeds maar groeiende stroom aan toeristen naar Berlijn op te kunnen vangen. Lang werd gevreesd dat het vliegveld bij opening eigenlijk al te klein zou zijn. Maar toen kwam corona. Voor 2020 is het geschatte aantal passagiers aangepast van 37 naar 10 miljoen. De Duitse luchtvaartbond verwacht dat het vliegverkeer pas over vier jaar weer op het oude niveau is.
Failliet voor de eerste incheck
Een geluk bij een ongeluk? Niet echt. Want passagiers – en dus inkomsten – zijn hard nodig. De luchthaven heeft namelijk een enorme schuld. In al die jaren dat er niet is gevlogen, liepen de kosten door. Miljoenen per maand kostte het ongebruikte vliegveld. Zou de staat niet met honderden miljoenen zijn bijgesprongen dan waren ze – voordat er ook maar een passagier ingecheckt was – al failliet. Experts vragen zich af of BER ooit rendabel zal worden.
Ondanks het pijnlijke voortraject, is de opening voor de Duitse hoofdstad toch een heugelijk feit. En dat zou grootst gevierd worden: een gala, 750 gasten uit binnen- en buitenland, vuurwerk. Maar ook dat gaat niet door. Het openingsfeestje is vanwege corona afgelast.